Πόσο ελεύθερα αφήνουμε τα παιδιά να παίζουν μόνα τους και πότε τα επιβλέπουμε

Είτε το παιδί σας παίζει με πολλά παιδιά είτε με ένα, το μόνο βέβαιο είναι πως δεν θα τα πηγαίνουν συνέχεια καλά - Αν πάει κάτι στραβά, προσπαθήστε να τα βοηθήσετε να τα ξαναβρούν.

Σταματήστε να είστε ο κολλητός του παιδιού σας

Μέχρι την ηλικία των πέντε ετών τα παιδιά δεν μπορούν να παίξουν μόνα τους χωρίς επίβλεψη καθώς δεν έχουν αναπτύξει ακόμη ισχυρό κοινωνικό έλεγχο. Η διάθεσή τους είναι ακόμη ασταθής και μπορεί να χάσουν τη νέα τους συλλογιστική ικανότητα πάνω στον θυμό τους. Αν το ένα παιδί ανοίξει το κεφάλι του άλλου, θα υποφέρουν και τα δύο παρότι αιμορραγεί μόνο το ένα. Οι ενήλικοι έχουν καθήκον να προφυλάσσουν κάθε παιδί από την επιθετικότητα τη δική του ή των άλλων παιδιών. Δεν είναι όμως η ασφάλεια το μοναδικό κριτήριο. Το παιχνίδι είναι πολύ πιο ωραίο όταν οι ενήλικοι επιβλέπουν διακριτικά και γνωρίζουν τα όρια μεταξύ διευκόλυνσης και παρέμβασης. Διακριτική επίβλεψη σημαίνει να βρείτε μία απασχόληση κοντά στο παιδί, ούτως ώστε να έχετε κάτι να κάνετε αλλά να είστε έτοιμοι να επέμβετε πριν βγει εκτός ελέγχου η κατάσταση. Αν δώσετε πλαστικά σπαθιά σε πέντε παιδιά ηλικίας από ενάμισι μέχρι τεσσάρων ετών και ανάψουν τα αίματα, δεν ωφελεί να τους λέτε «πρόσεχε», ακόμη κι αν απομακρύνετε το νήπιο σε ασφαλές μέρος. Πέντε παιδιά με όπλα είναι τουλάχιστον τρία παραπάνω από το όριο. Μαζέψτε λοιπόν τα σπαθιά και προτείνετε κάτι άλλο.

Μερικές φορές απαιτείται στενή επίβλεψη για λόγους ασφαλείας, τόσο που καταντά αυταρχική. Αν τα παιδιά παίζουν με κάτι που ενέχει κινδύνους – όπως η τσουλήθρα – δεν μπορείτε να τα αφήσετε μόνα τους και να είστε ήσυχοι ότι θα ανεβαίνουν με τη σειρά και δεν θα σπρώχνονται. Άλλωστε, μια στιγμή αρκεί για να συμβεί κάτι. Πηγαίνετε και πάρτε την κατάσταση στα χέρια σας: «Αν θέλετε να παίξετε, θα το κάνετε σωστά! Ανεβαίνετε τη σκάλα ένας ένας και μετά τσουλάτε κάτω ένας ένας. Ποιος θα ξεκινήσει;». Με τη δική σας βοήθεια τα παιδιά θα μάθουν ότι «ένας ένας» σημαίνει πως δεν θα χτυπήσει κανείς και πως θα παίξουν όλοι!

Πείτε «ναι» στους φίλους της γειτονιάς!

Είτε το παιδί σας παίζει με πολλά παιδιά είτε με ένα, το μόνο βέβαιο είναι πως δεν θα τα πηγαίνουν συνέχεια καλά. Ακόμη και οι «καλύτεροι φίλοι» δεν είναι αξιόπιστοι συμπαίκτες όταν παίζουν μόνο τρεις. Αν πάει κάτι στραβά, προσπαθήστε να τα βοηθήσετε να τα ξαναβρούν. Δεν έχει σημασία ποιος άρχισε τη φασαρία. Σημασία έχει ότι η φασαρία χάλασε το παιχνίδι όλης της παρέας, άρα πρέπει να σταματήσει. Σε αυτή την περίπτωση, διακριτική επίβλεψη σημαίνει αντιπερισπασμός, με μία άλλη δραστηριότητα ή κολατσιό.

Ακόμη κι αν το παιδί σας είναι όλη την ημέρα στον παιδικό σταθμό ή έχει αδέλφια, είναι σημαντικό να συναναστρέφεται και παιδιά της γειτονιάς ή με δικούς του φίλους. Στο κάτω κάτω της γραφής, αυτά θα είναι η παρέα του τα Σαββατοκύριακα. Ωστόσο, δεν είναι πάντα εύκολο να συναντηθούν τα γειτονόπουλα. Το σύγχρονο αστικό περιβάλλον σπανίως θεωρείται ασφαλές για να παίξουν έξω τα παιδιά μόνα τους, ακόμη κι αν υπάρχει χώρος για παιχνίδι μακριά από δρόμους και αυτοκίνητα. Για την ακρίβεια, μία από τις βασικές ανησυχίες των οικογενειών που έχουν μικρά παιδιά είναι ότι οι υπαρκτοί και ορατοί κίνδυνοι του έξω κόσμου επιβάλλουν κυριολεκτικά κατ’ οίκον περιορισμό στα παιδιά και η μόνη λύση είναι να τα βάλουν στο αυτοκίνητο και να τα βγάλουν έξω οι ήδη υπερφορτωμένοι γονείς. Αν μένουν κι άλλα μικρά παιδιά κοντά σας και το παιδί σας δεν τα γνωρίζει διότι βγαίνουν έξω σπάνια και μόνο με την οικογένειά τους, ίσως κάνει καλό και στους δυο σας να διοργανώσετε μία παιδική γιορτή ή να προσκαλέσετε για καφέ τη μαμά και το παιδί όταν τους δείτε στον δρόμο. Το παιδί σας θα βρει συντροφιά για να παίζει και εσείς, αν όλα πάνε καλά, θα βρείτε γείτονες για να μοιράζεστε τις διαδρομές και να συναντιέστε για να παίξουν τα παιδιά.

Πηγή: «Τα πρώτα κρίσιμα χρόνια του παιδιού μας-Από τη γέννηση έως πέντε ετών», Penelope Leach, εκδόσεις Παπαζήση.