Διεθνής Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος: Να μην ξεχάσουμε τι γέννησε τη φρίκη

Γιατί επιλέχθηκε η 27η Ιανουρίου

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε στις 2 Νοεμβρίου 2005 να ανακηρύξει την 27η Ιανουαρίου Διεθνή Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από το ναζιστικό καθεστώς κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ημερομηνία επιλέχθηκε επειδή στις 27 Ιανουαρίου 1945 τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς – Μπίρκεναου στην Πολωνία.

Οι εικόνες φρίκης από τα στρατόπεδα θανάτου, όπου το ναζιστικό καθεστώς συγκέντρωνε τα θύματα για να τα εξοντώσει αλλά κυρίως οι ανατριχιαστικές μαρτυρίες των επιζώντων στοιχειώνουν για πάντα τη συλλογική μνήμη.

Οι Εβραίοι της Ευρώπης ήταν τα κύρια θύματα του Ολοκαυτώματος, μέσω αυτού που οι Ναζί ονόμαζαν «Τελική Λύση του Εβραϊκού Ζητήματος».

Ο αριθμός των θυμάτων του εβραϊκού πληθυσμού συνήθως προσδιορίζεται στα έξι εκατομμύρια, αν και οι τυπικές εκτιμήσεις από τους ιστορικούς για το εύρος των θυμάτων κυμαίνονται από πέντε εκατομμύρια ως και πάνω από έξι εκατομμύρια.

Εκτός από τους Εβραίους, περίπου 220.000 Ρομά και Σίντι θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα (μερικές εκτιμήσεις φτάνουν ως και τις 800.000), δηλαδή το 25-50% του ευρωπαϊκού τους πληθυσμού.

Άλλες ομάδες που κρίθηκαν «φυλετικά κατώτερες» ή «ανεπιθύμητες» από τους Ναζί ήταν οι εξής: σοβιετικοί στρατιώτες και πολίτες αιχμάλωτοι σε κατεχόμενες περιοχές (περιλαμβανομένων των Ρώσων και άλλων Σλάβων), Πολωνοί μη Εβραίοι (3 εκατομμύρια πολωνοί Εβραίοι και 2 εκατομμύρια Πολωνοί μη Εβραίοι), διανοητικά ασθενείς ή σωματικά ανάπηροι, ομοφυλόφιλοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Ελευθεροτέκτονες, Κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες, συνδικαλιστές, καλλιτέχνες και κάποιοι Καθολικοί και Προτεστάντες κληρικοί που διώχτηκαν ή θανατώθηκαν.

Ανατριχιαστική εικόνα με τα παπούτσια των θυμάτων στο Άουσβιτς
Αν συνυπολογιστούν και αυτές οι πληθυσμιακές ομάδες, ο αριθμός των θυμάτων ανεβαίνει σημαντικά. Κάποιες εκτιμήσεις τοποθετούν το συνολικό αριθμό θυμάτων του Ολοκαυτώματος στα 26 εκατομμύρια ανθρώπους, όμως τα 9 έως 11 εκατομμύρια θύματα συνήθως θεωρείται η πιο αξιόπιστη εκτίμηση.

Η Ελλάδα δεν έμεινε ανεπηρέαστη από τη γενοκτονία που άλλαξε τη σύγχρονη ιστορία. Σε σύνολο 70.000 περίπου ελλήνων Εβραίων το 1940, περισσότεροι από 50.000 εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα του θανάτου, ποσοστό που υπερβαίνει το 70%. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο Βέλγιο το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 37% και στη Γαλλία 30%.

Η Ελλάδα, η Γιουγκοσλαβία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Βοημία, η Ολλανδία, η Σλοβακία και η Λετονία έχασαν πάνω από το 70% του Εβραϊκού τους πληθυσμού. Το Βέλγιο, η Ρουμανία, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία και η Εσθονία έχασαν περίπου τον μισό τους Εβραϊκό πληθυσμό, η Σοβιετική Ένωση πάνω από ένα τρίτο, και ακόμη και χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία είδαν το ένα τέταρτο του Εβραϊκού τους πληθυσμού να δολοφονείται. Η Δανία μπόρεσε να φυγαδεύσει σχεδόν το σύνολο των Εβραίων της χώρας στη Σουηδία, που ήταν ουδέτερη κατά τη διάρκεια του πολέμου. Χρησιμοποιώντας κάθε πλωτό μέσο, από ψαροκάικα μέχρι πολυτελή γιοτ, οι Δανοί φυγάδευσαν τους εβραίους ομοεθνείς τους, γλιτώνοντάς τους από τον κίνδυνο.



Εκτός από την ενεργή συμμετοχή των Ναζιστικών δυνάμεων, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που ήταν σύμμαχοι ή κτήσεις του Άξονα συνεργάστηκαν με τους Ναζί στο Ολοκαύτωμα. Η συνεργασία είχε τη μορφή είτε της σύλληψης και απέλασης των Εβραίων προς τα γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης, είτε της απευθείας συμμετοχής σε δολοφονίες Εβραίων.

Με το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πόλεμου, εκατομμύρια μέλη οικογενειών που διαλύθηκαν από το Ολοκαύτωμα έψαχναν για κάποια στοιχεία σχετικά με το τι απόγιναν ή/και το που βρίσκονταν οι αγνοούμενοι φίλοι και συγγενείς τους. Αυτές οι προσπάθειες άρχισαν να εξασθενούν καθώς τα χρόνια περνούσαν. Τελευταία, όμως, παρατηρήθηκε ανανέωση του ενδιαφέροντος, από απόγονους των επιζησάντων του Ολοκαυτώματος για την αναζήτηση της μοίρας των χαμένων συγγενών τους. Το Γιάντ Βασχέμ είναι μια βάση δεδομένων όπου μπορεί να γίνει αναζήτηση ανάμεσα σε τρία εκατομμύρια ονόματα, περίπου δηλαδή των μισών από τους Εβραίους που υπήρξαν θύματα. Η Κεντρική Βάση Δεδομένων Ονομάτων των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος βρίσκεται στη διεύθυνση yadvashem.org, ενώ μπορεί κανείς να ερευνήσει και επί τόπου στο συγκρότημα Γιαντ Βασχέμ στο Ισραήλ.

(sansimera.gr, wikipedia)