Οι λέξεις που πληγώνουν σαν καρφιά το παιδί

Μπορεί οι λέξεις να φαίνονται αθώες, τα σημάδια τους όμως κρατούν μια ζωή… Αν θέλουμε να μεγαλώσουμε συναισθηματικά υγιή παιδιά που θα γίνουν αύριο συναισθηματικά υγιείς ενήλικες, θα πρέπει να το έχουμε πάντα κατά νου

Στο δημοτικό είχα μια φίλη. Μια κούκλα ζωντανή με λίγα παραπανίσια κιλά. Ο πατέρας της, την φώναζε «για πλάκα»: «μπαλόνα μου». Γελούσαν όλοι εκτός από εκείνη. Εκείνη, κράτησε για πολλά χρόνια μέσα της αυτό το «μπαλόνα» μέχρι τη στιγμή που, καιρό μετά, το τελευταίο «έσκασε» συμπαρασύροντας μαζί του απωθημένα ετών. Η «μπαλόνα» έγινε το πιο αδύνατο κορίτσι που μπορεί κάποιος να φανταστεί, η μαμά της ανησυχούσε μήπως πάθει κάτι σοβαρό, οι γιατροί δεν καταλάβαιναν τι ήταν αυτό που την έκανε να μισήσει τόσο πολύ το φαγητό και κατ’ επέκταση τον εαυτό της. «Εκείνο το μπαλόνα ήταν… Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο με πλήγωνε. Όσο αδύνατη κι αν είμαι, δεν θα πάψω ποτέ να αισθάνομαι χοντρή», μου είχε πει χρόνια μετά όταν είχε βγει πλέον νικήτρια στη μάχη της με την νευρική ανορεξία αλλά όχι και σ’ εκείνη με το παιδικό της παρελθόν… Όταν έγινα μαμά, αναζήτησα τις φράσεις που μπορούν να πληγώσουν σαν μαχαίρια την ψυχή ενός παιδιού. Τις έγραψα μέσα μου και δεν έκανα ποτέ το σφάλμα να τις αρθρώσω απέναντι στα παιδιά, ούτε καν κατά λάθος. Διότι όπως λένε οι ειδικοί «ένα δικό μας λεκτικό λάθος μπορεί να αποβεί ολέθριο για τον μετέπειτα ψυχισμό ενός παιδιού…»

1. Μην τρως άλλο. Θα γίνεις χοντρή! Αυτή τη φράση δεν την λέμε ποτέ σε ένα παιδί, ούτε για πλάκα! Αν φοβόμαστε τα παραπανίσια κιλά του παιδιού μας, τα «κόβουμε» με σωστή διατροφή κι όχι με εκφράσεις που μπορούν να το οδηγήσουν κατά την εφηβεία στο κατώφλι διατροφικών διαταραχών.

2. Μη με ρωτάς χαζομάρες: Τα παιδιά είναι παιδιά, γεννημένα με μία έμφυτη περιέργεια απέναντι στα πράγματα και απολύτως δικαιολογημένα να θέτουν ό,τι ερώτημα περνάει από το μυαλό τους. Κάποιες φορές μπορεί να ρωτήσουν το ίδιο πράγμα πάνω από μία φορά διότι έχουν ξεχάσει την απάντηση ή απλώς επειδή δεν την κατανοούν. Η επισήμανση σε ένα παιδί ότι κάνει πολλές ή χαζές ερωτήσεις θα το οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στο να σταματήσει να θέτει ερωτήσεις για θέματα που το απασχολούν. Επιπλέον, είναι πολύ πιθανό να πιστέψει ότι είναι χαζό, «ιδιότητα» που δεν θα καταφέρει να αποβάλει ούτε στην ενήλικη ζωή του. Κι αυτό μόνο αρνητικές επιπτώσεις μπορεί να έχει τόσο για το ίδιο όσο και για ολόκληρη την οικογένεια…

3. Αν συνεχίσεις έτσι, θα καταλήξεις σαν… …τον αποτυχημένο τον θείο σου, την τεμπέλα την ξαδέλφη σου κ.ο.κ. Μπορεί ο θείος να είναι όντως αποτυχημένος και η ξαδέλφη τεμπέλα, ωστόσο χρησιμοποιώντας την αρνητική σύγκριση σε ένα παιδί καταστρέφετε την αυτοπεποίθηση του και το κάνετε να ασθάνεται άσχημα που έχει τέτοιους συγγενείς.

4. Τι είσαι και δεν μπορείς να… Εάν χρησιμοποιείτε την εν λόγω φράση απέναντι στο παιδί, το μόνο που θα πετύχετε είναι να κάνετε το παιδί να αναρωτιέται αν όντως κάτι δεν πάει καλά με τον εαυτό του. Το πιθανότερο είναι να σταματήσει να προσπαθεί γιατί θα σκέφτεται ότι δεν έχει πια νόημα αφού η μαμά κι ο μπαμπάς δεν εκτιμούν ούτε υποστηρίζουν την όποια προσπάθεια του.

5. Κοίτα τι καλά που το κάνει ο (η) αδελφός (-η) σου! Η σύγκριση ανάμεσα στα αδέλφια το μόνο που μπορεί να καλλιεργήσει είναι φθόνο και αντιπαλότητα ανάμεσα τους. Επίσης δίνει την αίσθηση στο παιδί ότι ποτέ δε θα είναι αρκετό καλό για τους γονείς του κι ότι το άλλο παιδί, ως καλύτερο, αξίζει περισσότερο την προσοχή και την αγάπη τους.

6. Δεν είσαι καλός/ή σε αυτό, δοκίμασε κάτι άλλο… Κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να κάνει και πού μπορεί να φτάσει ένα παιδί. Τα παραδείγματα με άριστους μαθητές που δεν κατάφεραν τίποτα στη ζωή τους και με «μέτριους» που πέτυχαν πολλά, είναι σχεδόν αναρίθμητα. Αφήστε το παιδί να περνάει καλά ακόμη και με πράγματα τα οποία δεν τα κάνει και τόσο καλά και δώστε του το το δικαίωμα στην αποτυχία μέσα από την οποία θα μάθει πολλά.