Μωρό στην οικογένεια: O σκύλος σας το ξέρει;

O ερχομός του νέου μέλους στην οικογένεια θα διαταράξει την καθημερινότητα του σκύλου - Το ζητούμενο είναι, οι αλλαγές να επέλθουν σταδιακά και όσο γίνεται πιο ομαλά για την ψυχοσωματική υγεία του ζώου

Κι έρχεται η στιγμή, που μαθαίνετε ότι θα γίνετε γονείς. Η χαρά, ο ενθουσιασμός, αλλά και η αγωνία που νιώθετε, δεν κρύβονται. Η οικογένεια «μεγαλώνει, καθώς από τρεις θα γίνετε τέσσερις. Αλήθεια, στο τρίτο μέλος της οικογενείας -τον σκυλάκο σας- το είπατε;

Ο ερχομός ενός νεογέννητου μωρού μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση στον μικρό σας φίλο, και να εκδηλώσει συμπεριφορές που δεν επιθυμείτε.

Και το ερώτημα που θέτει η θετική εκπαιδεύτρια και σύμβουλος ψυχολογίας, συμπεριφοράς και ευζωίας σκύλου, Εριέττα Καραμπέτσου, είναι: «Να μπω στη διαδικασία να τον προετοιμάσω, ή να περιμένω να δω πώς θα συμπεριφερθεί και, αν χρειαστεί, να το αντιμετωπίσω αργότερα;».

H εκπαιδεύτρια και σύμβουλος ψυχολογίας, συμπεριφοράς και ευζωίας σκύλου, Εριέττα Καραμπέτσου (Πηγή ΦΩΤΟ: Thomas Tasiakos)

Η ίδια δίνει την απάντηση: «Η εμπειρία μου, έως τώρα, ως εκπαιδεύτρια σκύλων και κηδεμόνων μού δείχνει πως τα περισσότερα ζευγάρια που περιμένουν μωρό, σπανίως προετοιμάζουν τον σκύλο τους γι’ αυτήν την τόσο σημαντική αλλαγή σύνθεσης της οικογένειας και, φυσικά, της καθημερινότητας στο σπίτι».

Οι περισσότεροι ζητούν τη βοήθεια ειδικού, όταν τα πρώτα προβλήματα έχουν ήδη αρχίσει να παρουσιάζονται.

Η πρόληψη, και κατά συνέπεια η εκπαίδευση και η προετοιμασία του σκύλου μας, είναι απαραίτητη. Συνιστάται ακόμη και στις περιπτώσεις που ο σκύλος μας είναι ο πλέον συνεργάσιμος, υπάκουος και εκπαιδευμένος.

Η πρόληψη σημαίνει προετοιμασία. Η προετοιμασία, αυτόματα, χρειάζεται χρόνο και υπομονή. Το ιδανικό είναι, το ζευγάρι να απευθυνθεί σε κάποιον εκπαιδευτή σκύλων, σύμβουλο συμπεριφοράς, ή συμπεριφοριστή σκύλων με εμπειρία στο αντικείμενο, ώστε να τους κατευθύνει με γνώμονα τις παρούσες συνθήκες, την ιδιοσυγκρασία και τις συνήθειες του σκύλου.

Γιατί να προετοιμάσω τον σκύλο μου για το μωρό;

Το γιατί χρειάζεται να προετοιμάσω τον σκύλο μου για τον ερχομό του μωρού, είναι σαφές: Πρώτον, ο ερχομός του νέου μέλους θα διαταράξει την καθημερινότητα του σκύλου, η οποία, όσο και αν προσπαθήσει κάνεις, θα υποστεί αλλαγές. Το ζητούμενο είναι, οι αλλαγές να επέλθουν σταδιακά και όσο γίνεται πιο ομαλά για την ψυχοσωματική υγεία του ζώου.

Δεύτερον, οι σχέσεις του σκύλου μας με το μωρό θέλουμε να ξεκινήσουν με τις καλύτερες συνθήκες, ώστε να μην έρθουμε αντιμέτωποι, στο μέλλον, με καταστάσεις που δεν θα μπορούμε να διαχειριστούμε, ή ακόμα και με ανεπιθύμητες συμπεριφορές του σκύλου μας προς το νέο μέλος της οικογένειας.

Μιλώντας για ανεπιθύμητες συμπεριφορές, μην πάει ο νου σας μόνο σε επιθετικές συμπεριφορές. Ανεπιθύμητη συμπεριφορά μπορεί να είναι το έντονο γάβγισμα του σκύλου μας προς το μωρό, το να πηδάει πάνω του, ακόμη και το έντονο γλείψιμο στο πρόσωπό του.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή με ένα παράδειγμα.

Ας υποθέσουμε ότι ένας σκύλος δεν έχει προετοιμαστεί για τον ερχομό του μωρού και, ξαφνικά, καταφθάνει στο σπίτι το νέο μέλος.

Όπως συνηθίζω να τονίζω, οι σκύλοι μας δεν βιώνουν το συναίσθημα της ζήλειας, όπως εμείς οι άνθρωποι, παρότι η συμπεριφορά τους δείχνει παρόμοια με τη δική μας. Ο σκύλος μας, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, κάνει διαφύλαξη των κύριων και σημαντικών για εκείνον πόρων. Αυτό σημαίνει ότι, πέρα από το φαγητό ή το παιχνίδι του, διαφυλάσσει το σημαντικό προνόμιο, που είναι η προσοχή μας. Με το μωρό στο σπίτι, όπως είναι λογικό, η προσοχή των νέων γονέων είναι στραμμένη στο βρέφος. Πώς φαντάζεστε πως νιώθει ένας σκύλος, που ενώ έχει μάθει να μονοπωλεί την προσοχή των κηδεμόνων του, τους βλέπει ξαφνικά να τη διοχετεύουν αλλού;

Τις περισσότερες φορές, ο σκύλος θα προσπαθήσει να ανακτήσει το σημαντικό προνόμιο, και, ίσως, καταφύγει σε συμπεριφορές, ώστε να τραβήξει την προσοχή τους. Ακόμα χειρότερα, μπορεί να θεωρήσει το μωρό υπεύθυνο για την απώλεια.

Τι δεν πρέπει να κάνουμε

Αυτό το βλέπουμε, πολύ συχνά, όταν ο σκύλος θελήσει να ανέβει να μυρίσει το μωρό και οι κηδεμόνες τον απομακρύνουν με τη βία, είτε φωνάζοντάς του, είτε τραβώντας τον από το περιλαίμιο. Το μυαλό ενός σκύλου κάνει συνδέσεις και, μάλιστα, πολύ απλές:

• Ανέβηκα στο μωρό.
• Με τράβηξες και δέχτηκα ένα αρνητικό ερέθισμα.
• Τι συνδέω; Το μωρό φέρνει το αρνητικό ερέθισμα. Οπότε, είναι απειλή.

Αν ξεκινήσουμε έτσι, το πιθανότερο είναι, η σχέση μωρού και σκύλου να μας απασχολήσει πολύ στο μέλλον.

Το να φωνάζω στον σκύλο μου κάθε φορά που πλησιάζει το μωρό, σε καμία περίπτωση δεν θεωρείται τρόπος εκπαίδευσης. Το πιθανότερο είναι να δημιουργήσει προβλήματα στο άμεσο ή στο απώτερο μέλλον.

Ποιο είναι το σωστό

Καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας, αλλά και όταν έρθει το νέο μέλος, προσπαθώ, το ημερήσιο πρόγραμμα του σκύλου μου να παραμείνει, όσο το δυνατόν, σταθερό.

• Διατηρώ το ωράριο σίτισης και περιπάτου και προσπαθώ να εκτονώσω τον σκύλο μου σε καθημερινή βάση σύμφωνα με τις ανάγκες του.
• Διαμορφώνουμε το περιβάλλον του σπιτιού αρκετά νωρίτερα από τον ερχομό του μωρού.
• Θέλουμε, ο σκύλος μας να έχει συνηθίσει τα νέα έπιπλα και το δωμάτιο του μωρού πολύ πριν αρχίσουμε να τα χρησιμοποιούμε.
• Αν ο σκύλος μας κοιμάται δίπλα στο κρεβάτι μας, εκεί όπου θα βάλουμε τον πρώτο καιρό το λίκνο του μωρού, ξεκινάμε με τη μεταφορά του κρεβατιού του κι έπειτα προσθέτουμε το λίκνο στο σκηνικό.
• Συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε ομοίωμα μωρού -κούκλα- έτσι ώστε ο σκύλος να συνηθίσει στην ιδέα ότι οι κηδεμόνες του κρατούν «κάτι» στην αγκαλιά τους, περιφέρονται με αυτό στο σπίτι και το «φροντίζουν». Σαφέστατα μια κούκλα απέχει παρασάγγας από ένα αληθινό μωρό, όμως είναι μια άσκηση για τον σκύλο μας, που αργότερα θα τον βοηθήσει να «θυμηθεί» πως οι σκηνές που εκτυλίσσονται, είναι οικείες.
• Βεβαιωνόμαστε πως ο σκύλος μας κατανοεί τα βασικά συνθήματα και μας προσφέρει τη συμπεριφορά που του ζητάμε μέσα στο σπίτι, παρουσία έντονων ερεθισμάτων. Στη συνέχεια τον εξασκούμε σε αυτές τις ασκήσεις, προσθέτοντας την κούκλα.
• Σταδιακά κάνουμε προσομοίωση του ταΐσματος, του θηλασμού και του κουνήματος του μωρού με την κούκλα.
• Μετά τη γέννηση του μωρού, συνιστάται ο σκύλος να έρθει σε επαφή με τη μυρωδιά του νέου μέλους πριν από την άφιξη του. Συνηθίζουμε να τον προετοιμάζουμε με ένα φορεμένο φορμάκι από το μαιευτήριο.
• Επίσης, ο σκύλος ενδείκνυται να έχει εξοικειωθεί με θετικό τρόπο με όλα τα πράγματα του μωρού, τα έπιπλα, τα μπιμπερό, τις πάνες, το καλαθάκι μεταφοράς, καθώς και με ήχους κλάματος και αιφνίδια ξυπνήματα εν μέσω της νύχτας, μιας και αυτό θα αποτελεί, λογικά, μια καθημερινότητα – τον πρώτο καιρό, τουλάχιστον.
• Έχουμε εκπαιδεύσει κατάλληλα τον σκύλο μας, ώστε κατά τον ερχομό μας με το μωρό, εκείνος να μην πηδήξει στο καλαθάκι του. Ιδανικά του ζητάμε να καθίσει. Στη συνέχεια του επιτρέπουμε με λεκτικό σύνθημα να πάει στο μωρό, κι έπειτα τον απομακρύνουμε ήπια από το μωρό, ενώ τον επιβραβεύουμε διαρκώς. Θέλουμε, η πρώτη συνάντηση να είναι ομαλή. Αυτό θα μας βοηθήσει σε όλη τη μετέπειτα πορεία.
• Όταν έρθει το μωρό στο σπίτι κι ο σκύλος μας πάει κατά πάνω του, οι επιλογές μας είναι ελάχιστες. Αν, όμως, ο σκύλος μας έχει προετοιμαστεί και εκπαιδευτεί σε αυτό, θα είναι πολύ εύκολο, όταν του ζητήσουμε να απομακρυνθεί από το μωρό, να το κάνει, χωρίς να νιώσει πίεση ή άγχος.
• Σημαντικότερο όλων είναι, οι κηδεμόνες να είναι πλήρως εκπαιδευμένοι, ώστε να αναγνωρίζουν τα σήματα ηρεμίας που επιδεικνύει ο σκύλος τους όταν δεν νιώθει ευχάριστα.

Συνοψίζοντας, τα σημαντικότερα σημεία που πρέπει να προσέξω, είναι η προετοιμασία του σπιτιού, και η εξοικείωση του σκύλου μου με ήχους, μυρωδιές, κινήσεις και νέα ωράρια.

Κλείνοντας, να τονίσουμε πως η πρόληψη είναι πάντα προτιμότερη από την αντιμετώπιση ενός προβλήματος, αν και όταν προκύψει, και πως η πρώτη επαφή σκύλου – μωρού θέτει τις βάσεις για μία αρμονική συμβίωση, που στηρίζεται στην εμπιστοσύνη, τον σεβασμό και την επικοινωνία.