Παιδικές ιώσεις: Χειμωνιάτικος οδηγός επιβίωσης

Η γρίπη και οι άλλες ιώσεις του αναπνευστικού θα ταλαιπωρήσουν ιδιαίτερα τα παιδιά όλων των ηλικιών και αυτό το χειμώνα. Ενημερωθείτε για τους τρόπους αντιμετώπισης

Οι χειμωνιάτικοι μήνες κουβαλούν μαζί τους ένα πλήθος από ιώσεις του αναπνευστικού. Η γρίπη και οι άλλες ιώσεις του αναπνευστικού (κοινό κρυολόγημα) είναι από τα νοσήματα που θα ταλαιπωρήσουν ιδιαίτερα τα παιδιά όλων των ηλικιών. Ο βήχας, το συνάχι, ο πονοκέφαλος, ο πυρετός και οι πόνοι σε όλο το σώμα είναι τα κύρια συμπτώματα των νοσημάτων αυτών.

Συμπτώματα

Κρυολόγημα

Γρίπη

Πυρετός

Σπάνιος

Συνήθως υψηλός
Πονοκέφαλος

Σπάνιος

Έντονος
Μυαλγίες και γενικά πόνοι στο σώμα

Ελαφρά

Σύνηθες, συνήθως σοβαροί
Αίσθημα κόπωσης, αδυναμία

Ελαφρά

Έντονο, μπορεί να υπάρχει για 15-20 ημέρες
Υπερβολική εξάντληση

Ποτέ

Συνήθως, αρχίζει πολύ νωρίς
Μπούκωμα

Συχνά

Μερικές φορές
Πονόλαιμος

Συχνά

Συχνά
Βήχας

Ελαφρύς

Συχνός
Μπορεί να γίνει σοβαρός

Επιπλοκές

Ιγμορίτιδα ή ωταλγία

Βρογχίτις, πνευμονία ή εισαγωγή στο νοσοκομείο
Προφύλαξη

Καλό πλύσιμο των χεριών και αποφυγή των αρρώστων

Αντιγριπικό εμβόλιο μία φορά κάθε χρόνο, καλό πλύσιμο των χεριών και αποφυγή των αρρώστων, αντιικά φάρμακα


Η αντιμετώπιση των ιώσεων αυτών, πέρα από τα φάρμακα που ο παιδίατρος θα σας συστήσει, απαιτεί:
1. Καλή ενυδάτωση με νερό
2. Ζεστό τσάι με λεμόνι και μέλι, και φρέσκους χυμούς φρούτων
3. Κοτόσουπα
4. Άφθονο ύπνο και ξεκούραση
5. Χρήση αντισηψίας για το περιβάλλον και τα χέρια
6. Καλό πλύσιμο των χεριών
7. Ανάκληση του στρώματος σε κλίση 45ο μοιρών
8. Ευχάριστη θερμοκρασία και υγρασία του χώρου (βελτιώνει τον ερεθισμένο ρινοφάρυγγα και μειώνει τις ρινικές εκκρίσεις)

Ακόμα κι αν το παιδί σας δεν είναι άρρωστο, τα μικρά παιδιά χρειάζονται πολύ ύπνο. Τουλάχιστον 10 ώρες ύπνου κατά την διάρκεια της νύχτας είναι απαραίτητες για τα παιδιά σχολικής ηλικίας. Όταν αρρωστήσουν από κάποια ίωση η ανάγκη αυτή για ύπνο γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Αν το άρρωστο παιδί σας δεν θέλει να μείνει στο κρεβάτι πείτε του ότι ο ύπνος θα το βοηθήσει να γίνει γρηγορότερα καλά. Βάλτε το να ξαπλώσει και διαβάστε του ένα βιβλίο ή πείτε του ένα παραμύθι.

Τα μικρά παιδιά συνήθως δεν ενδιαφέρονται και πολύ για το φαγητό τους. Εσείς όμως δεν πρέπει να σταματήσετε να τους προσφέρετε τροφή και υγρά κατά την διάρκεια όλης της ημέρας. Τα μικρά παιδιά είναι πολύ πιο εύκολο να αφυδατωθούν όταν αρρωστήσουν.

Η αρρώστια είναι πιθανόν να φοβίζει κάποια παιδιά, ιδίως αν έχουν διάρροια ή εμετούς. Η αγκαλιά σας και το ντάντεμα του παιδιού μπορεί να το βοηθήσει να νοιώσει ασφαλές . Μπορεί ακόμα να το βοηθήσει να κοιμηθεί καλύτερα και πιο εύκολα.

Αποσπάστε του την προσοχή από την αρρώστια και τα συμπτώματα. Βάλτε του να δει τα αγαπημένα του κινούμενα σχέδια στην τηλεόραση, παίξτε μαζί του αγαπημένα επιτραπέζια παιχνίδια ή διαβάστε του μια αγαπημένη του ιστορία ή ένα παραμύθι.

Τα περισσότερα φάρμακα για τις ιώσεις του αναπνευστικού και τον βήχα έχουν πολύ μικρό ή και ανύπαρκτο αποτέλεσμα. Τα αποσυμφορητικά μπορεί να κάνουν τα παιδιά ανήσυχα, να έχουν άγχος, ή να κάνουν την καρδιά τους να χτυπάει γρήγορα. Αυτά μπορεί κάποιες φορές να είναι επικίνδυνα. Για τον λόγο αυτό σε παιδιά κάτω των 4 ετών δεν πρέπει να χορηγούνται αποσυμφορητικά φάρμακα.

Ο ασφαλέστερος τρόπος για να καθαρίσει μια βουλωμένη μύτη είναι οι ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό. Η κοτόσουπα επίσης είναι μια άλλη καλή επιλογή. Η χορήγηση ζεστών υγρών θα βοηθήσει να καθαρίσει η μύτη από τις βλέννες και θα αποτρέψει την αφυδάτωση.

Βήχας
Ο βήχας είναι το σύμπτωμα που φοβίζει τους γονείς περισσότερο από κάθε άλλο. Αν και αποτελεί ένα από τα κυριότερα συμπτώματα των αναπνευστικών ιώσεων, τις περισσότερες φορές υποχωρεί χωρίς φάρμακα μετά την πάροδο μερικών ημερών. Δεν είναι όμως λίγες οι φορές που ο επίμονος ή παρατεταμένος βήχας αποτελεί σύμπτωμα σοβαρότερης λοίμωξης, ή επιπλοκής, όπως είναι η πνευμονία, η βρογχίτιδα, ή η βρογχιολίτιδα στα μικρότερα παιδιά και βρέφη.

Τα φάρμακα για να σταματήσει ο βήχας συνήθως είναι αναποτελεσματικά και κάποια από αυτά μπορεί να προκαλέσουν στο παιδί σας σοβαρές παρενέργειες. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην χορήγηση αντιβηχικών φαρμάκων σε όλα τα παιδιά που είναι μικρότερα των 2 ετών.

Εναλλακτικά μπορείτε να δώσετε στα παιδιά σας μια κουταλιά μέλι. Το πηχτό αυτό υγρό (μέλι) θα καλύψει τον λαιμό του και θα ανακουφίσει από τον βήχα. Να θυμάστε όμως ότι το μέλι απαγορεύεται να δοθεί σε παιδιά που είναι μικρότερα του ενός έτους.

Σε κάθε περίπτωση όμως, που το παιδί σας, πέρα από τον βήχα, δεν φαίνεται να είναι καλά, ή όταν συνυπάρχει βήχας και υψηλός πυρετός, πρέπει να ενημερώνετε τον παιδίατρο ή να τον καλείτε καλύτερα να εξετάσει το παιδί.

Πότε πρέπει να καλέσετε τον παιδίατρο;
Σε κάθε περίπτωση που το παιδί σας εμφανίσει κάποιο σύμπτωμα, καλό είναι να τηλεφωνήσετε στον παιδίατρό σας και να ζητήσετε την γνώμη του. Καλέστε τον όμως άμεσα να δει το παιδί σας αν αυτό:
-Είναι μικρότερο από την ηλικία των 2 ετών
-Έχει εμετούς και διάρροια ή σας φαίνεται να έχει αφυδατωθεί
-Έχει εμετούς και υψηλό πυρετό
-Έχει πυρετό για περισσότερο από 2-3 ημέρες
-Δεν έχει όρεξη για φαγητό και σας φαίνεται να είναι κουρασμένο και χωρίς διάθεση
-Έχει επίμονο βήχα
-Έχει δυσκολία να αναπνεύσει, ή αναπνέει γρήγορα
-Έχει πυρετό και διαμαρτύρεται ότι πονάει ο αυχένας του όταν σκύβει
-Έχει συνάχι, βήχα και πυρετό που φαίνεται να υποχωρεί αλλά επανεμφανίζεται
-Δεν αισθάνεται καλύτερα και δεν έχει διάθεση όταν ο πυρετός υποχωρεί
-Η πάνες του είναι στεγνές ή δεν έχει ουρήσει για περισσότερο από 8 ώρες
-Κλαίει χωρίς δάκρυα
-Έχει εξάνθημα
-Έχει πυρετό και εξάνθημα

Αν περιμένετε να εξαφανιστούν ο βήχας και το συνάχι, μπορεί να χρειαστεί να περιμένετε 7-10 ημέρες μετά που ο πυρετός του παιδιού θα έχει υποχωρήσει. Δεδομένου ότι οι ιώσεις αυτές είναι πολύ συχνές κατά την διάρκεια του χειμώνα μπορεί το παιδί σας να νοσεί συχνά και να μένει στο σπίτι για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πότε μπορεί το παιδί να επιστρέψει στο σχολείο;
Γενικά το παιδί μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο, αν μείνει απύρετο, ή δεν κάνει εμετούς ή διάρροια για τουλάχιστον 24 ώρες. Μην στέλνετε τα παιδιά σας όσο ακόμα έχουν πυρετό στο σχολείο. Δεν είναι καθόλου φρόνιμο και σωστό να δώσετε στο παιδί σας αντιπυρετικό στις 7 το πρωί και στις 8 που θα έχει πέσει ο πυρετός να το στείλετε στο σχολείο.

Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας πίνει αρκετά υγρά ώστε να μην είναι αφυδατωμένο. Επίσης μην στείλετε το παιδί σας στο σχολείο αν ο βήχας του είναι ακόμα αρκετά συχνός και άρα ενοχλεί τα άλλα παιδιά την ώρα του μαθήματος.
Αν και δεν είναι απαραίτητο το παιδί σας να είναι εντελώς καλά για να το στείλετε στο σχολείο, αν το μητρικό σας ένστικτο σας λέει ότι δεν είναι ακόμα καλά, αφήστε το να μείνει μερικές ημέρες ακόμα στο σπίτι.

Πότε μπορεί να παίξει ξανά;
Τα παιδιά με γρίπη μεταδίδουν τον ιό μία ημέρα πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων και 5-7 ημέρες μετά. Έχοντας αυτό κατά νου περιμένετε τουλάχιστον μία εβδομάδα πριν του επιτρέψετε να  παίξει. Αν όμως το παιδί σας δείχνει ακόμα εξαντλημένο, μπορεί να χρειαστεί λίγο περισσότερο χρόνο για να αναρρώσει πλήρως.

Τα παιδιά που απλά κρυολόγησαν, εμφανίζουν συμπτώματα 1-3 ημέρες μετά την ημέρα που κόλλησαν την ίωση. Αυτές τις πρώτες ημέρες που έχουν συνάχι, βήχα και φτέρνισμα είναι που μπορούν να κολλήσουν και τα άλλα παιδιά. Κρατώντας το μακριά από τους φίλους του για 4-5 ημέρες μπορεί να βοηθήσει τα άλλα παιδιά να μην κολλήσουν.

Στην πραγματικότητα όμως μπορεί να είναι μεταδοτικό για όσο καιρό έχει συμπτώματα, ακόμα και για 3 εβδομάδες. Στο διάστημα αυτό να είστε προσεκτικοί και να μην αφήνετε τα παιδιά σας να έρχονται σε κοντινή επαφή με βρέφη και νεογέννητα. Οι ιώσεις αυτές μπορεί, αν το βρέφος ή το νεογέννητο τις κολλήσει, να βάλουν σε κίνδυνο την ζωή του.

Πότε μπορεί πάλι να αρχίσει να αθλείται;
Τα πιο πολλά μικρά παιδιά, υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις τους, θέλουν να αρχίσουν να αθλούνται πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι θα έπρεπε. Σίγουρα όμως δεν μπορούν όσο έχουν ακόμα πυρετό, ούτε αν τα συμπτώματά τους, όπως για παράδειγμα ο βήχας, χειροτερεύουν με το τρέξιμο ή το παιχνίδι.

Για να μπορεί το παιδί σας να αρχίσει πάλι να αθλείται κανονικά, πρέπει να μείνει ελεύθερο συμπτωμάτων για τουλάχιστον 48-72 ώρες. Επίσης πρέπει να τρώει καλά και να πίνει αρκετά υγρά, ώστε να μπορεί να παρακολουθήσει τις αθλητικές δραστηριότητες της ομάδας.

Πότε μπορεί να πάει σε πάρτι;
Ισχύουν οι οδηγίες όπως και για την συμμετοχή του σε αθλητικές δραστηριότητες. Το παιδί σας πρέπει να αισθάνεται πολύ καλά για να συμμετέχει σε πάρτι με δραστηριότητες που θα διαρκέσουν πολλές ώρες. Κρατήστε όμως υπόψη ότι το παιδί σας θα έρθει σε πολύ κοντινή επαφή με τους φίλους του και τα άλλα παιδιά. Δεν θέλετε να είστε οι γονείς ενός παιδιού που θα μεταδώσει μια ίωση και στα παιδιά των άλλων οικογενειών. Όποτε είσαστε σε αμφιβολία αν το παιδί σας είναι αρκετά καλά για να πάει στο πάρτι, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας και κάντε αυτό που σας υποδεικνύει. Κρατήστε το παιδί στο σπίτι αν αισθάνεστε ότι είναι ακόμα αρκετά άρρωστο για να συμμετέχει.

Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για να γίνει καλά από το κρυολόγημα ή την γρίπη. Κάποιες από τις ιώσεις περνούν νωρίτερα και άλλες χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Καθώς εσείς είσαστε τα μοναδικά πρόσωπα που γνωρίζετε καλύτερα το παιδί σας, εσείς θα αποφασίσετε πότε θα επιστρέψει στο σχολείο και στην καθημερινότητα, βασιζόμενοι στο πως νοιώθει και τι εσείς νομίζετε ότι είναι καλύτερο για εκείνο.

Ο κ. Κωνσταντίνος Ι. Νταλούκας είναι Παιδίατρος, Πρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, Πρόεδρος της ΑΜΚΕ «Δικαίωμά μου»