Παιδική σεξουαλική κακοποίηση: Πώς θα προφυλάξτε το παιδί σας

Τα ποσοστά είναι ενδεικτικά και οι γονείς θα πρέπει να δείξουν μεγάλη προσοχή για το πως θα προφυλάξουν τα παιδιά τους. «1 στα 5 κορίτσια και 1 στα 10 αγόρια πέφτουν θύματα σεξουαλικής κοκκοποίησης». «Μόνο το 1 στα 3 περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης καταγγέλλονται». «Το 1% του ανδρικού πληθυσμού αναπτύσσει παιδοφιλικά κίνητρα».

Τίτλοι σκληροί που γρατζουνάνε. Η λίστα των θυμάτων είναι τεράστια κι ανανεώνεται συχνά. Κι ακόμη μεγαλύτερη, η λίστα των περιστατικών που μένουνε για πάντα στη σιωπή. Μήπως ο φόβος κι η ντροπή υπερκαλύπτουνε τον πόνο των παιδιών και τελικά δεν μας μιλάνε; Ή μήπως φταίει που δεν μας έμαθε ποτέ, κανείς, πώς να «ακούμε» τα παιδιά μας;

Ή ωμή αλήθεια είναι πως μια τέτοια εξομολόγηση κάτι τέτοιου είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Πόσο μάλλον για ένα ανήλικο παιδί, που μόλις ένιωσε να του στερούν ό,τι πολυτιμότερο: την αθωότητά του. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε ως γονείς, είναι να μάθουμε να διαβάζουμε τα σημάδια που θα μας οδηγήσουν στο πρόβλημα, και να ενημερωθούμε για τους τρόπους αντιμετώπισής του.

Ενδείξεις

Οι διακυμάνσεις στα συναισθήματά του είναι πολλές κι απότομες. Θυμώνει ή φοβάται εύκολα, έχει εκρήξεις χωρίς λόγο, κλαίει πολύ ή είναι κακόκεφο.

Παρουσιάζει αλλαγές στις καθημερινές του συνήθειες. Για παράδειγμα κάνει ανήσυχος ύπνο με εφιάλτες, αλλάζει την ποσότητα του φαγητού του ή ντύνεται διαφορετικά.

Επιδεικνύει διάθεση απομόνωσης. Συχνά αρνείται να πάει σχολείο ή να δει τους φίλους του και δεν παίρνει μέρος σε οικογενειακές δραστηριότητες.

Εκδηλώνει αυτοκαταστροφικές τάσεις, όπως να πονάει ή να βλάπτει τον εαυτό του χρησιμοποιώντας, πχ, αιχμηρά αντικείμενα.

Αντιδράει άσχημα στο άγγιγμα, χωρίς προφανή λόγο, ακόμα και σε φίλους ή ανθρώπους εμπιστοσύνης.

Οι γνώσεις του για το σώμα του και τη σεξουαλικότητά του που υπερβαίνουν τις γνώσεις ενός παιδιού στην ηλικία του.

Δείχνει να φοβάται και να αποφεύγει κάποια άτομα, όπως, για παράδειγμα, τον αγαπημένο του θείο ή τον γείτονά που τον προσέχει περιστασιακά.

Η σχολικής του απόδοση πέφτει, δείχνει αδιαφορία και έλλειψη συγκέντρωσης στην τάξη και παραμελεί το διάβασμά του.

Δυσκολεύεται όταν περπατάει ή όταν κάθεται.

Αποκτά ευαισθησία ή πόνο στις περιοχές των γεννητικών οργάνων (π.χ. κατά την ούρηση).

Έχει μελανιές στο σώμα και σκισμένα ή ματωμένα ρούχα.

Σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας προστίθενται επιπλέον ενδείξεις στη συμπεριφορά τους

Παρουσιάζει εφηβική κατάθλιψη.

Αργοπορεί συστηματικά τις πρώτες ώρες στο σχολείο και έχει πολλές αδικαιολόγητες απουσίες.

Αρνείται να επιστρέψει στο σπίτι, περνάει πολλές ώρες εκτός σπιτιού με φίλους και αμελεί τις υποχρεώσεις του.

Η συμπεριφορά του γίνεται, σταδιακά, παρεμβατική. Τσακώνεται συχνά, καπνίζει, κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών ή αλκοόλ.

Του αρέσει να προκαλεί είτε με τα ρούχα και την εμφάνισή του, είτε με τη συμπεριφορά του. Κάνει ό,τι μπορεί για να τραβήξει την προσοχή.

Εγκυμοσύνη / αφροδίσια νοσήματα

Το μεγάλο στοίχημα για εμάς τους γονείς, είναι να μπορέσουμε να διακρίνουμε τα σημάδια που θα μας οδηγήσουν στο πρόβλημα. Δεν είναι πάντα εύκολο και συχνά τους δίνουμε ερμηνείες τελείως διαφορετικές. Αποδίδουμε την αλλαγή τους σε σχολικά προβλήματα, στη δασκάλα ή σε έναν φιλικό καβγά. Οτιδήποτε άλλο, δηλαδή, εκτός από αυτό! Κι εδώ που τα λέμε, πώς να πάει το μυαλό σου σε κάτι τέτοιο και να το αποδεχτείς; Ωστόσο, όταν υπάρχουν τα σημάδια, καλό θα είναι να αφυπνιστούμε και να διερευνήσουμε τι είναι αυτό που το απασχολεί για να το βοθήσουμε.

Τρόποι αντιμετώπισης

Καλλιεργήστε ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης με το παιδί

Ο μόνος τρόπος για να μπορέσει να μας μιλήσει και να ανοιχτεί είναι να νιώσει πως θα το προστατέψετε και πως μαζί σας θα είναι ασφαλές. Προσπαθήστε να είστε διακριτικοί, υπομονετικοί, ήρεμοι και χωρίς κρίση. Αντιδράσεις ταραχής, έντονης ανησυχίας ή οίκτου θα το ξανακλείσουν στο καβούκι στου. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας και εστιάστε σε όσα θέλει να σας πει. Εάν δυσκολεύεται, ενθαρρύνετέ το με καθησυχαστικά λόγια ή προτρέψτε το να γράψει ή να ζωγραφίσει αυτά που θέλει να σας πει. Μην ξεχνάτε πως νιώθει ήδη προδομένο από κάποιον άλλον που, πιθανότατα, εμπιστευόταν πολύ.

Κρατήστε σημειώσεις

Εάν σας το επιτρέψει, κρατήστε σημειώσεις. Δεν είναι εύκολο να επαναλαμβάνει την τραυματική του εμπειρία. Εάν νιώσει άσχημα και δε θελήσει να κρατήσετε μπροστά του σημειώσεις, φροντίστε να τις καταγράψετε αμέσως μετά τη συνομιλία σας.

Αποφύγετε βαρύγδουπες εκφράσεις

Λέξεις όπως βιασμός, αιμομιξία, κακοποίηση, και μάλιστα πριν ακόμα γίνει έρευνα και πιστοποίηση για τα λεγόμενα του παιδιού, μόνο να βλάψουν μπορούν. Μεγαλοποιούν την κατάσταση στο μυαλό του και διογκώνουν το πρόβλημα.

Ενημερώστε το παιδί για το τι πρόκειται να ακολουθήσει

Εξηγήστε του με όσο το δυνατόν πιο απλά λόγια τι πρόκειται να ακολουθήσει. Ενημερώστε το πώς ενδέχεται να χρειαστεί να απαντήσει με ειλικρίνεια και σε επιπλέον ερωτήσεις για να μπορέσει να βρεθεί λύση στο πρόβλημά του. Ρωτήστε το εάν είναι έτοιμο να μπει σε αυτή τη διαδικασία και κάντε του γνωστό πως με αυτόν τον τρόπο θα βοηθήσει κι άλλα παιδιά που κινδυνεύουν.

Μην υποσχεθείτε θαύματα

Πρέπει να ξέρει πως είναι μία διαδικασία όχι εύκολη και πως το συναίσθημα που νιώθει ίσως επιμείνει για αρκετό καιρό. Επιβεβαιώστε του, ωστόσο, πως θα είστε δίπλα του και θα το βοηθάτε για όσο χρειαστεί.

Πρόληψη

Το καλύτερο φάρμακο είναι η πρόληψη. Να είστε δίπλα τους για να νιώθουν ασφάλεια και όχι φόβο ή ντροπή. Μιλήστε τους για το σώμα τους. Μάθετέ τα να αποκαλούν τα μέρη του σώματος με το πραγματικό τους όνομα. Δείξτε τους τις αποδεκτές συμπεριφορές απέναντι στα παιδιά της ηλικίας τους και πείτε τους να προσέχουν. Δείτε παρέα κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό για την σεξουαλική κακοποίηση. Συμβουλευτείτε έναν ειδικό ή απευθυνθείτε σε κέντρα που μπορούν να στηρίξουν εσάς και τα παιδιά σας (Εθνική Γραμμή SOS 1056 – Το Χαμόγελο του Παιδιού ®,…Τηλεφωνικές γραμμές για παιδιά και εφήβους — Συνήγορος του παιδιού,Hotlines: Κάθε καταγγελία είναι σημαντική | SaferInternet4kids).

Πηγές: mama365.gr/Κεντρικό Ιατρείο Αθηνών, International Center of Missing and Exploited Children