Πώς θα δώσουμε μαθήματα κοινωνικής συμπεριφοράς στα παιδιά

Ειδικά σε αυτά που δεν έχουν φραγμούς

Ούσα ανέκαθεν (υπέρ)κοινωνικό παιδάκι, δε δίσταζα να μιλάω σε όποιον έβρισκα κοντά μου για την οικογένεια μου, τους τσακωμούς μας, τις εκδρομές μας, το μεσημεριανό μας και οτιδήποτε άλλο θα με έφερνε λίγο πιο κοντά σε αγνώστους. Αυτή ήταν η καλή πλευρά. Η κακή ήταν ότι αποκάλυπτα ακόμα και σε γνωστούς, συγγενείς ή φίλους πράγματα που οι γονείς μου δεν ήθελαν να μαθαίνονται.

Λίγο πριν κλείσω τα πέντε μου χρόνια, καλοκαίρι ήταν, βρεθήκαμε για διακοπές στο νησί της Μήλου. Τότε, η μητέρα μου βρήκε την ευκαιρία να μου δείξει σε ποιόν και πως μπορώ ή πρέπει να μιλάω. Έτσι, στην παραλία που ήμασταν, μου ζωγράφισε στην άμμο τρείς μεγάλους ομόκεντρους κύκλους και με απόλυτη ηρεμία μου μίλησε για τον εσωτερικό (αυτόν που βρισκόμασταν εμείς μέσα), τον λίγο μεγαλύτερο (που περιλάμβανε τους κοντινούς συγγενείς και φίλους) και τον μεγαλύτερο (μέσα στον οποίο τοποθέτησε όλους τους υπόλοιπους γνωστούς μας). Δεν ξέρω αν ήταν σωστό ή όχι, πάντως από τότε ήξερα σε ποιόν και πως έπρεπε να μιλάω.

Τι μπορούμε να κάνουμε, όμως, με τα παιδιά που δεν μιλάνε μόνο πολύ αλλά χωρίς (κοινωνικούς) δισταγμούς προσβάλλουν, άθελά τους, γνωστούς και φίλους;

Μαθήματα ευγνωμοσύνης: Έχετε ήδη κάνει εικόνα τον μικρό σας να φωνάζει, ανοίγοντας το δώρο της γιαγιάς που κοιτάει όλο αγωνία, «Πάλι ρούχα; Είναι απαίσια». Η αλήθεια είναι ότι τα μικρά παιδιά δε διστάζουν να αποκαλύψουν τις σκέψεις τους και αυτό γιατί δεν έχουν μπει ακόμα στη διαδικασία να αναλογιστούν τι μπορεί να προκαλέσουν αυτές στον περίγυρό τους. Μια καλή κουβέντα στο σπίτι, όταν θα είστε μόνοι, είναι ιδανική για να του γνωστοποιήσετε ότι «ευχαριστώ» λέμε είτε μας αρέσει το δώρο που παίρνουμε είτε όχι, κι αυτό γιατί εκτιμούμε την κίνηση και την σκέψη του δώρου παρά αυτό καθ’ εαυτό.

Ενσυναίσθηση: Αυτή η μαγική λέξη. Πολύ απλά, τα παιδιά θα πρέπει να «μπαίνουν στα παπούτσια» όσων κρίνουν άθελά τους. Στο παραπάνω παράδειγμα, δηλαδή, ο μικρός σας θα πρέπει να αναλογιστεί ότι η γιαγιά δεν ξέρει τι θα μπορούσε να τον ευχαριστήσει και του πήρε κάτι που ενώ μπορεί να μην του αρέσει όσο ένα αυτοκινητάκι, σίγουρα θα του χρησιμεύσει. Η γιαγιά έκανε αυτό που θεωρούσε σωστό με γνώμονα την αγάπη και την φροντίδα της.

Δώστε το παράδειγμα: Ναι, τα παιδιά δεν σκέφτονται τι λένε και πολλές φορές σας φέρνουν –δημόσια δυστυχώς- προ εκπλήξεων. Και ενώ δεν μπορείτε να προβλέψετε τι θα πουν αυτά, μπορείτε σίγουρα να ορίσετε τι θα πείτε και πως θα το πείτε εσείς. Κακά τα ψέματα, όσο παρορμητικά και να είναι, τα παιδιά έχουν την τάση να μιμούνται συμπεριφορές και να αναπαράγουν λέξεις και φράσεις που ακούνε.