«Καπνίσαμε ένα τσιγάρο και γυρίσαμε στις μονάδες μας»

«Φαντάροι εσείς, φαντάροι και εμείς. Αν σας συλλάβουμε, θα έχουμε και εμείς μπλεξίματα, θα μας υποβάλουν σε ανακρίσεις και μπορεί και να μας μεταθέσουν από τον Εβρο, μας είπαν οι Τούρκοι. Κάναμε και οι δύο πλευρές μεταβολή, αφού καπνίσαμε ένα τσιγαράκι, και γυρίσαμε στις μονάδες μας».

Ο Ηλίας Τσελίκος, από την Παραμυθιά Θεσπρωτίας, αφηγείται ένα από τα αναρίθμητα περιστατικά παραβίασης της συνοριογραμμής που είχαν σημειωθεί τα προηγούμενα χρόνια στον Εβρο, δίχως να λάβουν διαστάσεις. «Υπηρετούσα το 1988 στο 608 Τάγμα Πεζικού στα Ρύζια, λίγα χιλιόμετρα από τις Καστανιές, και ένα βράδυ βρισκόμουν σε περιπολία με άλλους δύο συναδέλφους. Καθώς διασχίζαμε ένα μονοπάτι σε σημείο που έκανε “ελιγμό”, πέσαμε πάνω σε τουρκική περίπολο. Ηταν νύχτα, μας φώναξαν “Αλτ”. Εμείς ήμασταν λιγάκι “χύμα” ως Ελληνες, με ανοιχτό το τραντζίστορ και αναμμένο τσιγάρο. Εξάλλου θεωρούσαμε ότι το μονοπάτι ήταν στη δική μας πλευρά. Δεν ήταν εχθρικοί απέναντί μας, ούτε μας συνέλαβαν. Απλώς μας ζήτησαν, με τη βοήθεια ενός στρατιώτη της δικής μας περιπόλου που ήξερε τουρκικά, το ραδιοφωνάκι και μια ζώνη A-T. Κατόπιν επιστρέψαμε στα φυλάκιά μας. Αναφέραμε το γεγονός στον αξιωματικό του φυλακίου, αλλά τέτοια περιστατικά ήταν συνηθισμένα τότε και δεν αξιολογούνταν», αφηγείται.

«Μας ειδοποιούσαν»

Μάλιστα, όπως σημειώνει, «πολλές φορές οι Τούρκοι μας ειδοποιούσαν ότι πρόβατα ή γελάδια Ελλήνων κτηνοτρόφων είχαν περάσει στο τουρκικό έδαφος και μας καλούσαν να τα πάρουμε πίσω. Πήγαινε ο κτηνοτρόφος με έναν στρατιώτη και τα έφερναν στην ελληνική πλευρά. Αλλες εποχές. Τώρα ένα παρόμοιο “περιστατικό ρουτίνας”, όπως όλα δείχνουν, απειλεί να ανεβάσει στα ύψη την κλιμακούμενη ελληνοτουρκική ένταση».

Δεν απέχει από την αλήθεια ότι εκεί στον Εβρο, στη γέφυρα με τις σημαίες στη μέση του ποταμού, στις νησίδες, στο χέρσο τμήμα της μεθορίου μεταξύ Ορεστιάδας και Αδριανούπολης, Τούρκοι και Ελληνες στρατιώτες υπηρετούσαν ο καθένας την πατρίδα του, σε πνεύμα αν όχι «φιλίας και αδελφοσύνης», σίγουρα ανοχής και, σε πολλές περιπτώσεις, συνεργασίας, όπως στην ανταλλαγή πληροφοριών γύρω από θέματα λαθρεμπορίου, λαθρομετανάστευσης, πλημμυρών. Στρατιώτες και αξιωματικοί που υπηρέτησαν «στο ποτάμι» έχουν να λένε για φιλίες με Τούρκους συναδέλφους τους, ενώ τοπικοί στρατιωτικοί δίαυλοι λειτουργούσαν άψογα όταν χρειάζονταν ειδικοί χειρισμοί, ώστε να αποφευχθούν ανεπιθύμητες κλιμακώσεις.

Τώρα τα «νεύρα» στο ποτάμι έχουν «τεντώσει», λόγω της σύλληψης των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, αλλά η ατμόσφαιρα είχε ήδη αλλάξει στην τουρκική όχθη από το πραξικόπημα. Η στρατοχωροφυλακή –σώμα πραιτωριανών του Ερντογάν– έχει αναλάβει τη φύλαξη των συνόρων με το πρόσχημα της λαθρομετανάστευσης, στην πραγματικότητα όμως είναι εκεί για να αποτρέπει τη φυγή Τούρκων αντικαθεστωτικών και να «επιβλέπει» τις μονάδες του στρατού στον οποίο ο «σουλτάνος» δεν έχει καμία εμπιστοσύνη. Υπό τον φόβο της συνοριοφυλακής, και πιθανότατα άνωθεν εντολής, ήταν επόμενο ο στρατός να παραβεί τους άγραφους κανόνες της καθημερινότητας που επί δεκαετίες εξασφάλιζαν την ησυχία στο ποτάμι. 

ΠΗΓΗ:kathimerini.gr